Historiepenningen 17de eeuw

1673_front

1673: Rabenhaupt verovert Nieuwerschans

1 jan, 1673 | Penningen

Het Rampjaar zou uiteindelijk zeventien maanden duren; langer dan een kalenderjaar, maar voor een catastrofe toch ook wel weer afzienbaar in lengte. Dat was mogelijk door wat personen als Rabenhaupt beoosten de Waterlinie bewerkstelligden, maar ook door wat aan de andere kant van de waterlinie, in het westelijke deel van de Republiek, gebeurde. De bevrijding van de Republiek zou uiteindelijk geschieden in een wisselwerking tussen het vrije en het bezette deel. Op de initiatieven in het vrije deel komen we hierna, de penning hierboven dient als laatste illustratie van het toenemende militaire momentum van de Nederlanders.

Rabenhaupt wist dat als hij zich meester maakte van Nieuwerschans, vlak onder de Dollard, hij de verbindingslijnen tussen Groningen en het Münsterse achterland kon doorhakken. Hij had de strategische vesting al maandenlang in de tang gehouden, maar in het voorjaar van 1673 trok hij het net dichter toe en sloot hij Nieuwerschans vanaf drie richtingen in. Bernard van Galen, bisschop van Münster besefte wat op het spel stond en stuurde achthonderd man om het beleg te breken. Rabenhaupt echter had tegen deze tijd overal spionnen zitten, waardoor hij tijdig op de hoogte was en de Münsterse ontzettingspoging in een hinderlaag liet lopen. Een tweede ontzettingsleger werd door Rabenhaupt onderschept en keerde onverrichterzake huiswaarts, na achterlating van driehonderd doden.

De verdedigers van Nieuwerschans hadden te kennen gegeven de vesting op hun eer te willen verdedigen, hetgeen van grote moed getuigde want als hun verdediging faalde, gaf het krijgsrecht toestemming tot een onbeteugelde slachtpartij. Aldus geschiedde. Opnieuw wisten de soldaten van Rabenhaupt de wallen stormenderhand te nemen. Het bloedbad dat ze aanrichtten joeg alle Münstersen grote schrik aan, en kondigde het einde van het gezag van de bisschop van Münster aan. Het randschrift op de zijde van het borstbeeld luidt: DOOR GODT, EN ’T BELEIT VAN SYN EXELLENTIE RABENHAUPT. Het tafereel van het beleg heeft de tekst:  DE NIEUWESCHANS MET STORMERHANDT INGENOMEN DEN 12 JULY 1673.