Historiepenningen 17de eeuw

1660_front

1660: uitvinding Treuleben om gezonken schepen te bergen

1 jan, 1660 | Penningen

Een zeevarende en op de centen passende natie kon het niet ontgaan dat jaarlijks complete scheepsladingen naar de zeebodem verdwenen. De mensen konden niet meer worden gered, maar hoe zat het met de lading? Een uitvinder met de naam Treuleben had een grote nijptang geconstrueerd, die hij vanaf een schip met touwen op een scheepswrak liet neerdalen en die, wanneer die kaken iets beet hadden en omhoog werden gehaald, de vondst des te vaster beet pakte. Als een soort van proef had Treuleben voor de Zweedse koning een kostbare lading kanonnen uit een vergaan oorlogsschip opgevist. Daarna demonstreerde hij de werkzaamheid van zijn onderwatertang op een Nederlands slagschip. De kostbare bronzen en ijzeren kanonnen konden probleemloos opnieuw worden ingezet.

De edelman Marselis van de Goes hoorde van de uitvinding en bedacht onmiddellijk een toepassing. Twee jaar eerder namelijk was op volle zee in de buurt van Westcapelle een rijk beladen schip vergaan. De teloorgang van de lading was hem sindsdien blijven plagen. Treuleben kwam op uitnodiging van Van der Goes naar Westcapelle, waar hij onder het toeziend oog van een commissie van afgevaardigden van de zes belangrijkste Zeeuwse steden een grote hoeveelheid zilver, edelstenen, kanonnen en andere kostbaarheden naar boven haalde. Deze combinatie van zuinigheid en inventiviteit, alsmede het feit dat de edelmoedige Van der Goes er geen cent aan wilde overhouden, was uiteraard aanleiding voor het maken van een mooie penning.

Links wordt door een tweetal schepen het gezonken schip boven water gehaald. Op de achtergrond Westcapelle, bovenaan het tafereel het blazoen van Marselis van der Goed, tussen twee zeemeerminnen op de voorgrond het wapenschild van Zeeland.

Op de andere zijde een tekst, met guirlandes omkruld waarin de namen van de commissieleden zitten verstrengeld, die uit het Latijn vertaald luidt: Ter herinnering aan een wonderbaarlijke en ongeëvenaarde kunst, bij Walcheren op volle zee uitgevoerd onder het gezag van de gemachtigde raden van Zeeland, en aan de bezorging door Marselis van der Goes van een grote hoeveelheid van baar en ongemunt zilver, veel edelgesteente, stukken geschut, dat uit een gezonken, gebarsten en diep onder het zand gewoeld schip werd opgehaald en behouden, en aan de rechtmatige eigenaars werd terug gegeven 1660.