Historiepenningen 17de eeuw

1639_front

1639: Tromp verslaat Spaanse vloot in de zeeslag bij Duins

1 jan, 1639 | Penningen

In juli van dat jaar was een vloot van grote Spaanse schepen op weg gegaan naar Vlaanderen, om daar een troepenmacht van tienduizend man aan wal te zetten. De Spaanse schepen hadden onderweg versterking gekregen van de Duinkerker kapers, zodat hun totale aantal 76 schepen bedroeg. Maarten Harpertszoon Tromp had van de Staten-Generaal opdracht gekregen om tot elke prijs te voorkomen dat de tienduizend Spaanse soldaten aan land konden komen. Omdat niet alle Nederlandse vlootonderdelen even snel waren, was Tromp alvast met 17 schepen in zee gestoken. Als hij beter was ingelicht over de grootte van de vijandelijke vloot, had hij dat waarschijnlijk niet gedaan.

Op 16 september ontmoette zijn kleine eskader de Spaanse overmacht. Tromp liet zijn schepen hecht achter elkaar varen, zodat hun kanonnen één aaneengesloten batterij vormden. Zo scherp de Nederlanders konden schoten ze op de masten, de zeilen, het tuigage. De Spanjaarden waren overmoedig en voeren nauwelijks in formatie. Hoewel Tromp ernstig in het nauw kwam, wist hij de vijandelijke vloot serieus te verwonden. Tromp wist met een beetje geluk en veel handigheid te ontkomen en zond bericht naar de Republiek om versterkingen. Kort na de zeeslag viel hij opnieuw aan, nu in het holst van de nacht, en bracht de verbijsterde Spanjaarden zware beschadigingen toe. De Spaanse admiraal, Antonio de Oquendo, zette nu koers naar de Duins, een baai aan de Engelse kust die aan de zeezijde werd afgeschermd door zandbanken. Engeland van neutraal, hier meende Oquendo voorlopig veilig te zijn.

Maar de Spaanse admiraal vergiste zich. Tromp sloot alle toegangen naar de Duins af en liet zijn vloot versterken totdat die zo’n honderd schepen telde. Toen de wind gunstig was viel hij midden oktober aan. Het werd de zwaarste navale nederlaag die de Spanjaarden ooit incasseerde – zwaarder dan die van de eerste Armada, want daar werd de grootste schade toegebracht door storm en rotsklippen. De tweede Armada werd door Nederlanders verwoest: meer dan veertig schepen gingen op in vlammen, zonken, strandden of werden veroverd, en zo’n achtduizend Spanjaarden kwamen om.
De voorzijde van de penning toont de wirwar van schepen op het moment van de Nederlandse aanval op de Spanjaarden bij Duins. De rugzijde heeft een lange, met druivenranken omlijste tekst: Ter eeuwiger herinnering aan de aanval op 16 september 1639 van Maarten Tromp, admiraal van Holland, onder het beleid van de doorluchtigste prins Frederik Hendrik, op de Spaanse vloot van 67 schepen sterk, bemand met ervaren officieren, schippers en vijfentwintigduizend soldaten en allerhande middelen rijk voorzien, des anderen daags in de nacht de vijand opnieuw heeft bevochten en die de volgende dag, met 11 schepen versterkt, heeft verstrooid en gedwongen onder de sloten der Engelse stranden te wijken om ze daar een maand lang vastgehouden te hebben en die, toen de Engelse koning bevel gaf dat hij moest vertrekken, daarna op de 21e van oktober heeft verdelgd, hebben de Staten van het Verenigde Nederland deze penning laten slaan door J. Looff.