Historiepenningen 17de eeuw

1622_front

1622: Bergen op Zoom bevrijding van Spinola door prins Maurits van Oranje

1 jan, 1622 | Penningen

Het beleg van Bergen op Zoom was een van de eerste krijgshandelingen nadat het Twaalfjarig Bestand (1609-1621) verlopen was. De strategisch gelegen vestingstad werd door prins Maurits ontzet, maar voordat het zover was moest het kleine garnizoen de Spanjaarden buiten zien te houden. Dat dit lukte, aan het begin van de hervatting van de oorlog, was voor de opgeluchte Nederlanders reden om de gebeurtenis te memoreren met de uitgave van maar liefst vier verschillende penningen. Deze penning behoort daar niet toe. Ze heeft dezelfde aanleiding, maar was bestemd voor elk afzonderlijk lid van het garnizoen van Bergen op Zoom, als herinnering aan en als beloning voor hun dappere verdediging.

Op de rechterzijde een gekroond wapenschild, verwijzend naar de rode kruisen op een zilveren veld, vastgehouden door twee zogeheten ‘wildemannen’: ‘Fausto numine berga victrix’, Door Gods genade is Bergen op Zoom overwinnaar.

Op de andere kant de gekroonde leeuw van de Verenigde Nederlandse provincies, met de bundel van zeven pijlen in een klauw en een ontbloot zwaard in de andere, en spreekt blijkens het randschrift direct tot prins Maurits: ‘Auxilia protecta tuis 3 octobris 1622’, Door de hulp van U edele beschermd 3 oktober 1622.

Deze penning kunnen we ook beschouwen als een pleister op de wonde van Maurits geringe succes na het aflopen van het Bestand. Tot zijn dood een paar jaar later speelde de grote generaal van weleer weinig meer klaar. Voor een belangrijk deel was dat te danken aan de Spaanse tegenstander, kapitein-generaal Ambrosio Spinola. Spinola kwam uit een Genuese bankiersfamilie en investeerde zijn hele vermogen om zijn leger in optimale staat te krijgen en om op te klimmen in de hofhiërarchie in Madrid. Hij was een briljant tacticus die door zijn manschappen op handen werd gedragen. Terwijl hij in de Nederlanden de ene na de andere overwinning voor de Spaanse koningen behaalde, zaagden hovelingen in Madrid gedurig aan zijn stoelpoten. Zijn prestaties zijn des te indrukwekkender omdat hij al zijn bewegingen op het slagveld moest voorbereiden met bewegingen in de slangenkuil van het Spaanse hof.

Zijn grootste overwinning was de verovering van Breda in 1625, niet voor niets vastgelegd door de beroemde schilder Velázquez. Het was een gevoelige nederlaag voor de Republiek, want Breda opende een gat in de gefortificeerde buitengrens van de Nederlanden. Het jaar van het verlies van Breda was tevens het jaar dat Maurits na een ziekbed kwam te overlijden.